viernes, 18 de marzo de 2016
Carlos Villagra Marsal tyvy ári
Aipovä ha
aipomombýta che ñe’ë, ikatu kuaa haguäicha aipyaha peteï kyha inimbo
hechapyräva, ambotorore haguã ipype Carlos
Villagra Marsal pe, ñande ryke’y marangatuete ko árape ñande rejáva;
itenonde’imíva ñande rehe ha ohómava ñane ra’arö apyre’ÿme.
Ore
roikóva roherekua ko ñane ñe’ë heta rodeve chupe; ha’e heta oñepi’ä ore ykére oguenohëpotávo
tenondévo ñane ava ñe’ë.
Heta oï
ñane retäme tapicha iñarandúva, ha katu ndahetái umi oikuaa poräva pe oikuaáva
ha oïva voi segúro ndojavyichéne haguã tape. Peteï umíva apytepegua, péina ápe,
ñande resa renondépe: Carlos Villagra Marsal. Ha’e nombo’ykeiva’ekue Kahtílla
ñe’ë ni guarani ñe’ë; Espáña reko ni guarani reko. Peteïcha ogueraha ha
peteïcha ohayhu. Moköivéva ñe’ë ohapojo’o ha omyesakä; moköivévante omomba’eguasu,
ohapyaty, ombojegua ha ombohakua hembiporurä. Opa umívare che ha’e: hasyva’erä
ñandéve jajuhu hekoviarä, ha amo ipahápe, maerä voípa ñambyekoviaséne;
iporäveva’erä jahekárö chupe iñirurä.
Chemandu’a yma Convención Nacional Constituyente ramo oguahë
oréve peteï pelóta tata osununúva: aipo tojehupíje ava ñe’é kahtílla ñe’ë
ykére, moköivéva toñemoï el Estado
paraguayo ñe’ë teete ramo ha toñembojojaite ojuehe; ha lo mitä oduda. Umi dirigente de base, campesino rapo piréva, ha guaraníme añoite oñe’ëva niko, oduda.
Mba’égui piko anichéne aje, ko hetaite tiempo oje’éva’ekue chupekuéra iñe’ë
ndovaleiha mba’everä. Umi convencional
ñane ñe’ë ohayhu’ÿva voi he’i: “Ndaikatúi gueteri upéva jajapo. Ndaha’éi
gueteri itiempo. Umíva ojehechava’erä tenondevévo, guarani hekojera mive rire.”
Upérö osëva’ekue he’i chupekuéra Carlos Villagra Marsal ha Rubén Bareiro
Saguier oñondive: “Araka’etétapa upéva, pórke hetaite árama niko oha’arö ko
ñane ñe’ë, 5 siglo tama niko, ha piko
jahavéta hese jahávo?. Heko jera rangue niko oguevi ohóvo ndoykekói rupi chupe
el Estado. Peimo’ä piko hekojeráta oikokuévo pe ñanandýre; ojejahéinte ramo
hese ohóvo ko’ä siudaháre, térä oñemboyke”. Ore katu ro’e: anivéma jaduda lo
mitä. Jahupíkatu ñane ñe’ë, äga tapére oñemoïmbáne umi ofaltáva chupe. Jajeroviána kóva ko tapére
jaikuaápype hína tetäygua oïháicha ñande ykekótaha katuete; iñe’ë tee rehe niko
jajehugáta”. Upéva añete he’i chupekuéra lo mitä. Upéi niko ojevota ha okanta
la ore presidente: unanimidad; upérö rogana la partido 156 a cero.
Ojejapopa
rire la Constitución Nacional ojeheka
avápa ikatúne omopotï ha omohenda porä pe orerembiapopy. Oporandu presidente:
mávapiko a ñande apytépe la ikaraiñe’ë poräva ikatúneva omyakä peteï Comisión de Estilo. Ha he’i chupe lo mitä: Dr. Villagra Marsal la
ikatupyryvéva upévape. Ha’e mante la ikaraiñe’ë poräva ore apytépe; ha opë
hese.
Ko’ävako
che amombe’u aikuaaukapotávo peëme mávapa raka’e ko Carlos Villagra Marsal;
karai ijoheipyre karai apytépe ha arriéro paraguaiete arriéro apytépe.
Ajevéramo ikatu ja’e hese: péva la paraguajoite. Nda’ipóri ko Paraguáipe oikuaa
porävéva chugui “Don Quijote de la Mancha” rekovekue, ha nda’ipóri ohapojo’o
pypukuveva’ekue chugui Emiliano R. Fernández rembiapokueita. Rohova’ekue
hendive, ápe che irú Domingo Aguilera ndive, karai Miguel de Cervantes vállepe,
Alcalá de Henares pe, España pe, ha upépe rokomprova ha’e oikuaa poräveha umi
Cervantes valleyguágui pe karai guasuete rekovekue. Ojepasea hi’arikuéra.
“Tiene un conocimiento enciclopédico” he’i umi español opytávo.
Y
efectivamente fue así. Carlos fue autodidacta en muchas ciencias y en muchas
artes, pero todo cuanto llegó a conocer lo conoció muy bien; con toda
seguridad.
En cuanto
a sus afectos, podemos decir que Carlos amó en forma apasionada y
entrañablemente al Paraguay, porque lo amó con todas sus miserabilidades; y ese
es el amor verdadero: saber que el ser amado tiene defectos y vicios y con todo
ello seguir amándolo. Amó la poesía y solía comentar que a ella le fue leal
durante toda su vida, así como a sus convicciones políticas, anclada en la
libertad y en el respeto a la dignidad humana. Se destacó también por su
extraordinario optimismo. Comentábamos en estos días con una de sus hijas este
aspecto, graficado en el hecho de que cuando su Médico le dijo que su cáncer
estaba bajo control, él salió a proclamar: “estoy
curado del cáncer, caso único en el mundo, lo voy a publicar”.
Este era
Calos; una criatura grande y una grandiosa persona. Un poeta que hoy completa
su biografía, aportando el dato sobre la fecha de su fallecimiento, dato
siempre buscado por los estudiantes. Huelga señalar que los grandes poetas no
mueren y los hombres que señalaron sendas a las generaciones venideras,
tampoco. En nuestro querido Carlos convergen estas dos condiciones, por eso hoy
le decimos:
Maestro
del Arte Carlos Villagra Marsal: el día de ayer entraste a la eternidad;
centenares de generaciones de estudiantes paraguayos enarbolarán
tu nombre como miembro genuino del parnaso
americano. Nosotros, tus discípulos, vigilaremos tu memoria. Que tengas paz
en tu tumba, querido Maestro.
Tadeo
Zarratea
Asunción, 11 de marzo de 2016.
Suscribirse a:
Enviar comentarios (Atom)
No hay comentarios:
Publicar un comentario