Aprobación del Pabellón y Escudo Nacional en el Tercer Congreso reunido en el templo de la Encarnación el 25 de noviembre de 1842, bajo la presidencia de don Carlos Antonio López.
Óleo sobre lienzo de Guillermo Ketterer pintado en 1957.

martes, 26 de mayo de 2020

La primera Sentencia Judicial en lo laboral en Guaraní

         El día de hoy 26 de mayo de 2020, es un día histórico y glorioso para el idioma guaraní en el Paraguay y en el resto de América, porque en esta fecha fue dictada la primera Sentencia Judicial, en el fuero laboral, formal, y jurídicamente válida en el Guaraní – Paraguayo. La misma lleva el número 053 y fue dictada   por el Juez  TADEO ZARRATEA  DÁVALOS, Titular del Juzgado del Quinto Turno en lo Laboral de la Capital.
El juicio en el que fue dictada la primera sentencia laboral en guaraní se halla caratulado: “Rosalia Beatriz Quiroga de García c/ All Motors S.A. s/ cobro de guaraníes en diversos conceptos”. Se inició en junio de 2.018 y lleva el número de orden 62. Allí fue dictada la sentencia a favor de la trabajadora demandante totalmente en guaraní paraguayo y el documento insume 8 páginas. La Empresa fue condenada a pagar indemnizaciones a la demandante. La mencionada sentencia contiene 2.440 palabras de las cuales aproximadamente 348 palabras son de origen castellano y realizando los cálculos ello representa que en esta sentencia se utiliza el 14.2 % (el catorce punto 2 por ciento) de hispanismos. Este porcentaje de extranjerismos en el léxico de una lengua significa que esa lengua tiene lexicalmente una alta pureza. Por tanto ninguna falta hace extirpar los hispanismos del guaraní paraguayo como pretenden los puristas.  
No obstante, cabe aclarar que  este porcentaje tampoco es real porque las palabras prestadas del castellano se repiten muchísimas veces dentro del texto. Por ejemplo las más repetidas son las palabras juicio que se repite 8 veces;  demanda, que se repite 12 veces;  proceso, se repite 3 veces, expediente, se repite 5 veces; Juzgado, se repite 13 veces- Esto significa que el porcentaje de hispanismos en este texto judicial es considerablemente menor.
         La persona que crea que esta sentencia está escrita en la jerigonza denominada jopará, se equivocará. Quien piensa que está escrita en el repudiable guaraní escolar plagado de neologismos artificiosos, también se equivocará. Esta sentencia está escrita en el dialecto del idioma guaraní denominado técnicamente guaraní paraguayo. Por consiguiente, un paraguayo hablante del guaraní no encontrará en ella una sola palabra que pueda no entender, porque no contiene ninguna palabra inventada en gabinete,  y que conste que se hace uso de una terminología técnica: la jurídica, y que el idioma guaraní carece en gran parte de este tipo de terminología por hallarse ausente del sistema educativo y del ámbito del Estado desde la independencia del Paraguay hasta la década del 70 del siglo pasado,  y que luego ingresó al sistema para empeorar su situación utilizando un modelo de lengua equivocado, razón por la cual el sistema educativo paraguayo no cosecha frutos hasta ahora de la enseñanza del idioma guaraní.
         Es para mí una satisfacción grande demostrar con esta sentencia judicial la enorme capacidad de mi lengua, que sobrevive a pesar del desdén y de las traiciones de sus propios hijos. Tadeo Zarratea. 

JUICIO: “Rosalía Beatriz Quiroga de García, ALL MOTORS S.A., kóntrape, okovrapotávo chupe viru heta mba’ére”. Áño: 2018.  Nº 62.

        Senténsia Ipahaguáva (S. I.) Nº……………
                                                               Táva Paraguay, májo…..ramo, áño 2.020-pe.-
         OJEHECHÁPYPE: Ko juicio kóva ha ipype; 
O J E J U H Ú V A:
         Ako kuehe húño 13 ramo, áño 2.018 pe, oñepresenta hague ko Huhgádo- pe kuñakarai Abogada Mirian Celeste Palacios, mba’apohára ROSALÍA BEATRIZ QUIROGA DE GARCÍA rérape, ha omoñepyrü ko tembijerurepy “demanda” hekopeguáva, ojerurepotávo viru imomba’apohárape heta mba’ére. Omombe’u omba’apo hague temimoïmby “persona jurídica” ALL MOTORS S.A. pe, ha mba’épa ohasa upépe, mba’épa umi  oikova’ekue, ha omopyenda ijokuaihára rembijerure ikuatia haipýpe, ha upéva  oñemohenda ko tembiapopy aty “expediente” rogué 09/10 hápe. Temime’ëmby “providencia”  noviémbre 7 ramo osëva’ekuépe, pe áño 2018-pe, ko Huhgádo omboguatañepyrü  ko tembiasa rysýi “proceso” ha omanda tojererahauka  tembijerurepy “demanda” poromomba’apohárape ha pévape ohenói ha oikuauka chupe ombohovái va’eräha upe tembijerurepy “demanda” séi dia opa mboyve, ojepapa’ÿre  arete, ha he’i chupe upéva ndojapóiramo omboguapytaha hese mba’apohára léi aty oguerekóva ipehëngue 114 ha 115 – pe, ha oikuaauka avei  Ñangarekohára oïva “de turno”- pe, oike haguä ko tembiasa rysýipe “proceso” oñangarekopotávo  oñoha’äva kuéra rehe. Ko tembiapopy aty “expediente”  rogue 26/27 hápe ojejuhu ambue haipyre opresenta va’ekue karai Abogado Nelson Antonio  Lopez Ruiz,  poromomba’apohára  ALL MOTORS S.A. rérape, ha upéva rupi ombohovái mba’apohára rembijerurepy.  Temime’ëmby “providencia”  osëva’ekue  diciembre 27 ramo, áño 2.018- pe, ko Huhgádo he’i péina oñembohováima tembijerurepy “demanda” ha oseñala araka’etépa oñombojovake ha oñomongetáta, Hue renondépe,  ha’e ko huhgádope, oñoha’ävakuéra  jeikoporä jey rekávo; ha upévape noñesëiramo katu oñehaka’i’óta   tembijerurepy “demanda”  ha imbohovaipy “contestación”. Upéva rire katu ojejeruréta moköivépe te’i hikuái  mba’e  mba’épa oiporúta  ogueroviauka potávo ko Huhgádope iñe’ë ha iderécho; ko’ä mba’e oikuaauka chupekuéra léi rembijopy  teete rupive.  Pe tembiapopy aty “expediente” rogué 34 hápe oñemoï pe áyta ojehai va’ekue umi oñoha’äva ñe’ënguégui  ha tapicha derécho rechaukaharakuéra ojereropojáiva, ha upévo avei tapicha moköive oñoha’ävahína ko tembiasa rysýipe “proceso” he’í ko Huhgádope mba’e mba’épa  oiporúta ko juicio –pe ohechauka haguä iderécho;  ha umíva oñemoneï  A.I. Nº 36 rupive,  osë va’ekue májo 20 ramo, áño 2.019 pe.  Temime’ëmby “providencia”  osë va’ekue setiémbre 10 ramo áño 2.019 pe, ko Huhgádo ohecha rire Aytuário remimbombe’u  oïva kuatiáre, omboty ára rysýi “plazo” omoïva léi umi tapicha moköi oñoha’ävahína ogueroike haguä pe tembiapopy aty “expediente” – pe opaichagua hechapyrä térä hendupyrä  ohechauka kuaáva iderécho ko juicio – pe,  ha omanda toñembojoapy hese mayma derécho rechaukaha ha toñeme’ë  ko tembiapopy aty “expediente”  moköivépe ojoysýire omboapu’a haguä hembiapokue ñemombe’u ha ijokuaihára iderécho rehechauka oïva ipype, upéicha ou porä ramo chupekuéra. Ko tembiapopy aty “expediente”  rogue 82/83 hápe  oime haipyre  ombyapu’áva mba’apohára rembijerurepy, ojereroike va’ekue hogue 81 hápe mba’apohára rembijokuái, Abogado Inocencio Gonzalez Diarte, ha togue 81 hápe oikuaauka Huhgádope  poromombapohára rembijokuái nopresentái hague kuatia ombyapua’áva hembiapokue ko juicio-pe, ha togue 84 hápe katu karai Hue, ohendu rire ijaytuário he’íva omboty tape poromomba’apoháragui ikatuve’ÿma haguä opresenta tenondevévo haipy ombyapua’áva hembiapopyre,  ha hi’arimíntema ohenói hesa renondépe  ko expediente  oguenohë haguäma sentencia, ha 

                                                        Ñ A M A Ñ Á R A M O:   
        
Ko, tembijerurépe Ña ROSALIA BEATRIZ QUIROGA DE GARCÍA, odemandaha ALL MOTORS S.A. – pe,  ha ojerure chupe 10.201.858 guarani. Oñepyrüvo he’i Abogada  hembijokuáiva: “Ko  kuatia rupive  aju ademanda viru rekávo poromombapohára  ALL MOTORS S.A.,-pe ña Rosalía rérape, heta mba’ére; pe poromomba’apohára oguereko hóga calle Mariscal López haimete Sacramento-pe,  ko Paraguaýpe, ha amopyenda  cherembijerure mba’ekueraita oiko va’ekuépe ha chejokuaihára derécho pe. Chupe niko okontrata raka’e karai DARIO VELAZCO GONZALEZ, ALL MOTORS S.A. jára, ñe’ë rupivénte,  ha upe temimoïmby  “persona jurídica” oporomomba’apóva rérape, yma setiembre 9 ramo añó 2017 pe, omopotï haguä ipukukuére upe mba ‘apoha renda,  ha omba’apo pyharevete la 06:00 guive  ka’aruete  18:00 óra peve,  ha sábadokue katu pyharevete guive asajepyte peve. Upe hembiapóre opaga chupe “sueldo mínimo”


S.D. Nº:…………….………(cont).
                               
        -2-

ohechakuaa’ÿre chupe omba’apórö aretépe  ni mba’e ojapóva hi’óra rasa rire. Omombe’u avei ijokuaihára oñemosë reiete hague upe abril 11 ramo áño 2.018 pe. Imba’ apohágui upérö oñemombe’u chupe oñemosëmaha ALL MOTORS S.A. gui, ha katu noñemombe’úi  chupe mba’érepa; ha oñemosë ojepaga’ÿre chupe  umi ara omba’apo va’ekue rehe; opagarängue ojerure uvei chupe hikuái tofirmáje petei “liquidación” ogueroikepaitéva gua’u iderechokuéra  ha ha’e nomoneïrima ramo ojerure chupe hikuái tosë pya’e ha voi  upe mba’apoha rendágui. Upe rire chejokuaihára oho odenunsia Ministerio-pe, “Departamento de Mediación de Conflictos Individuales”-pe la oñemosë hague ha upépe oseñala chupe hikuái ára ha óra ñombojovakerä, májo 18 ramo, 9,30 óra jave, ha jepe ramo kuri ojekuaauka All Motors S.A. pe, noñepresentái, ha oñeseñala jey voi chupe el 22 de májo rä, áño 2.018-pe la 8.00 jave guarä, ha ndoúi jey voi. Upémarö ojeheja kuatiáre ndoúi hague ha ndorekoiha intere ko káso rehe”. Ápe omboapy umi he’íva. Ohupytývo  henda ombohysýi mba’e mba’épa ojerure tojepagauka  ijokuaihárape. Oipota ojepaga chupe ñemosëreikuére; ojerure avei tojepaga chupe umi mba’e hi’óra rasa riréma ojejapouka va’ekue chupe rehe ha umi jehepyme’ërä “indemnización” léi omoïva poromomba’apohára akä ári, nomboajéi ramo guarä mba’apohára erecho hekópe. Ombopahávo ojerure Huhgádope tomoneï ko demanda ha toñeme’ë ijokuaihárape “sentencia” orrekonoséva chupe iderécho, ha topagauka gáhto oikóva pe poromomba’apohárape.
All Motor S.A.,  hembijokuái Abogado Nelson Antonio López Ruiz rupive, oñepresenta ha ombohovái ko tembijerurepy “demanda”. He’i ko kuñakarai jeko añetehápe  omba’apóra’e  ijokuaihára pe guarä. Oporombohováivo he’i: “Omanda niko chéve chejokuaihára aju haguä ko kuatia rupive ambohovái pe demanda ojereoikéva ikóntrape, ha péina ambohovái kóicha: ndaha’éi japu pe kuñakarai oporodemandáva omba’apo hague chejokuaihárape guarä ha añete avei pe “sueldo” ojepaga  va’ekue chupe, ha katu japu  aipo trabajo óra riregua ha’e he’íva ojejapouka hague chupe. Japu avei aipo oñemosë rei hague imba’apohágui, oñemombe’u’ÿre chupe mba’érepa. Mba’érepa oñemosë amomba’úta tenondvévo. Upe mba’apohápe niko enterovete omba’apo la 7.00 guive la 12.00 peve ha upéi ka’aru, la 14.00 guive la 17.00 peve, lúne guive viérne peve ha omba’apo hikuái 48 óra “semanal” omandaháicha mba’apohára kuéra léi. Ko’ä óra rire térä mboyve nda’ipóri omba’apóva upépe. Ajave ramo japu aipo omba’apo hague hi’óra rasa rire. Ha añete ramo jepe omosë hague chupe  imba’apohágui pe karai mba’e jára, ndaha’éi aipo oñemosë reíva; ha’e oñemosë opyrü haguére léi rehe, tembipoukapy “norma legal” oïva art. 81 inciso inc.t) rehe. Na’imba’erendúi rehe; nohendúi ha nomboajéi rehe imomba’apohára he’íva chupe rehe. Ha’e ndojapói hekópe umi hembiapopyrä oïva ha oñemandáva chupe. Ágäntema omombe’úta Huhgádope ko’ä mba’e tapichakuéra mba’e rechaharéva, iñirünguerakue ha avei ha’e’ÿva, péro ohecha va’ekue. Ajeve ramo ko kuñakarai ndorekói mba’érepa orresivívo aipo jehepyme’ërä  oñemoïva oñemosëreíva ha marandu’ÿre oñemosevape guarä “indemnización por despido sin causa y por falta de preaviso”  ojeruréva. Ko’ä derécho ha’e ndorekói. Tekorä tuichavéva “obligación principal”  orekóva tapicha mba’apohára niko hína pe hembiapopy ojapo porä va’erä, ha oporohendu va’erä oje’e ramo chupe mba’éichapa ipatrón térä hembijokuaikuéra oipota ojejapo, ha ndaikatúi he’i: “upéva térä upéicha che ndajapomo’äi” noiméita ramo mba’e upe tembiapopyrä oapeligra iñirünguéra rekove térä mayma tapicha rekove. Upévare ko chejokauihára ndodevéi mba’evete ko kuñakaraípe aipo ñemosë rei rehe. Ha katu arrekonose odeveha chupe 11 ónse dia omba’apo haguére, vacación ha aguinaldo proporcional rehe, ha umíva umi pláta péina amoï idihposisiónpe pe empresa oficina-pe. Opa ko’ä mba’e rehe ajerure ko Huhgádope torrechasa ko tembijerurepy “demanda”, nda’ijái rehe mba’eveichavérö, ha topagauka chupe gáhto oikóva oporodemanda reíre”.
Ha’e, opyta haguéicha ko ñoha’ä péva rire, ojojáma moköivéva ñe’ë ko kuñakarai  ojoaju hague mba’aporä All Motors S.A. rehe, ha omba’apo hague ipoguýpe, ha avei ojekuaáma oñemosë hague upégui, jepe ramo ne’ïra hesakä  mba’érepa ha mba’éichapa oñemosë. Kóva ko púntope ojoavy hikuái. Ha ojoavy avei mba’e oráriopepa omba’aporaka’e ko tembijerurepy “demanda” omopu’äva, añetépa aipo omba’apo hi’óra rasa rire ha ndojepagái chupe upévare, ha ipahápe oñemyesakäva’erä mba’érepa oñomosë ña Rosalía ha noñemosëi rire ramo mba’érepa oso pe joaju mba’aporä orekova’ekue hikuái, ha opyta ojehecha haguä opaga va’eräpa chupe umi hembiapokue ojepaga’ÿ va’ekuére  ha ambue kuéra mba’ére.
Ha’e, opytáma ramo añetegua ramo ko kuñakarai omba’apo hague imomba’apohára poguýpe, pévama ohechauka va’erä opaite mba’e oje’éva ápe, ko tembiasaa rysýipe, “proceso-pe”. Poromomba’apohára ohechauka va’erä  pe joaju mba’aporä orekova’ekue hikuai  noñemondohói hague ikáusare, térä katu oñemondoho hague léi ombohapeháicha, oikógui oikóva upevarä, ikatu kuaa haguä omombía ijehegui umi jehechakuaarä léi omoïva



S.D. Nº:………………..………(cont).
                                    
-3-

“indemnización” léi oitýva oporomomba’apóva ati’y ári omosë rei ramo hembijokuái ipoguypeguápe.
Ha’e, ko demanda mopu’ähára, Rosalía Beatriz Quiroga de García, oñepresenta va’ekue ko Huhgádope ome’ë iñe’ë ha omoañete, léi omandaháicha, umi hérape oje’éva ha upe iñe’ëngue oñembokuatia ko tembiapopy aty (expediente) rogue  37 hápe. Ko mba’e apopy ojoajúvo pe mba’apo poguypegua rehe, ha péva pe púnto añetetéramo, oñembojere  mba’apohára favor-pe opaite mba’e oje’éva ñekomprova; upéva opyta poromomba’apohára ati’y ári, ha avei oimérö  mba’e hesakä porä’ÿva, upéva ojeporu va’erä  mba’apohára derécho omombarete haguäme.
Ha’e, Huhgádo pegua Aytuário niko he’i: pe ára rysýi (plazo)  léi omoïva, oñoha’äva kuéra ohechauka haguä iderécho, ko káso kóvape, upéva pa’üme moköivéva ogueru hague techaukaha omopyendáva iderécho. Upéicha he’i ko tembiapopy aty (expediente) rogué 78 hápe, ha umi techakaha hína äva: OPORODEMANDÁVA “Parte Actora”. Ñe’ë ñeme’ë. “Jurada”.  Mba’apohára Rosalía Beatriz Quiroga de Garcia ñe’ë ñeme’ë oïva togue 57 hápe. Ñemombe’u. “Confesoria” Abogado Nelson Antonio López Ruiz remimombe’ukue All Motors S.A. rérape, ojehejáva togue 58 hápe. Mba’erechahare. “Testificales” Karai Carlos Sandoval Velazco remimombe’ukue oïva togue 60 hápe. Mombe’uuka. “Informes” Ministerio del Trabajo, Empleo y Seguridad Social  remimombe’u’uka oïva togue  69/73-hápe, ha I.P.S. remimombe’u’uka oïva togue  74/77 hápe. OÑEDEMANDÁVA “Parte Demandada”. Kuatiarupiguáva. “instrumentales” Umi oje’émava voi resolución upéva reheguápe. Mba’erechahare. “Testificales” Karai Francisco Gustavo González Jara remimombe’ukue opytáva togue 62 hápe.
Ha’e, ja’ehaguéichama, poromomba’apohárape otoka añetegua jehechauka ko “juicio”  kóvape; ha’e okombprova va’erä pe he’íva, aipo ha’e  ndorekoiha culpa pe joavy ha jopoi  ko mba’apohára ndive oiko va’ekuépe. Ñañemomandu’a va’erä ha’e he’ihague ko idemandahára oñemosë hague hekópe porä, ojapyhara haguére tekorä oïva mba’apohára léipe, artículo 81 inciso t) pe, ha upéva upe artículo he’i: “Ikatu oñemosë imba’apohágui, hemimomba’apohára oipotáma guive, mba’apohára ojapóva ko’ä mba’e: ...t) Na’imba’eredúiramo térä nopenáiramo  imomba’apohára he’íva chupe rehe, téra péva rembijokuaikuéra he’íva chupe rehe, ha’éma guive hembiaporä tee voi umi oñemandáva chupe. Oiméramo umi tembiaporä oapeligra hekove téra  ombyaikuaa hete, térä ombohasykuaa chupe añoite ikatu ohejarei, ojapo’ÿre, umi oñemandáva chupe, térä ku upe rire oikótaramo  toryjárö”.
Ha’e, ko’ápe tekotevë ñañemomandu’a poromomba’apohára he’ihague oñepyrüvo  ko ñoha’ä, omosë hague ña Rosalia-pe  nohendúi rehe chupe, ndojapói rehe oñemandáva chupe, ha katu niko nomombe’úi mba’etépa upe omanda va’ekue chupe ha ohejáva ojapo’ÿre; mba’épe piko la nohendúi chupe, ha upéva he’i va’erä kuri; ndaikatúi la péicha péichante upéva jaguerovia. Ha’e opyrü art. 81 inciso t) rehe pórke chedesovedese, ha upévare amosë, he’i, ha upéichante opyta. Ajevéro upéva ndovaléi chupe.
Ha’e, avei niko, upéva ári jey, oime rire añete ko mba’apohára nohendúi ha ndojapói imomba’apohára omandáva chupe, ha oñekomproba rire chupe upéva, ipatrón ndaikatúi voínte kuri upéva rehe omosë; osuhpende va’erä kuri chupe, ojoko sapy’ami va’erä kuri chugui imba’apo, pórke ha’e ndoguerekói gueteri mba’evéichagua marä hembiapópe, heko potï gueteri hembiapopýpe, ha upévare imomba’apohára oiporu va’erä kuri hese tukumbo ipo’ivéva, ndaha’éiva ñemosëma voi. Ñamañami va’erä avei pe poromomba’apohárape ndoperhudikái hague ko kuñakarai odemandáva chupe. Ajevéro ipohýima  ñemosë ko káso kóvape. Ndaikatúi kuri ojeity hese castigo ipohyivéva enterovégui.
Ha’e, mayma mba’apohára oñerenohë haguä imba’apohágui, taha’e káusa léi omoïva rehe, ja’e chupe ko artículo 81 inc. t) rehe mba’e, pe oporomomba’apóva, okomprova porä va’erä justicia renondépe umi mba’e oiko va’ekue, ha okomprova va’era umi tape léi omoïva umivarä voi rupive. Ko káso kóvape, ohechauka va’erä mo’ä kuri mba’etépa pe oñemanda va’ekue pe mba’apohárape ha añetehápepa ndojapói. 
Ha’e, poromomba’apohára kuéra oikuaa va’erä pe mba’apohára ñemosë imba’apohágui ha’eha castigo ipohyivéva ha ipahaguáva. Upévare léi ha Tribunal kuéra he’i: omombe’u ha omyesakä porä va’erä mavaitéva léipa ha mba’eichaitépa ojapyhara ha mba’éichapa jaikuaáta añeteha upe oiko va’ekue, ikatu kuaa haguä ñambovale justicia renondépe poromomba’apohára remimomb’u. Kóva ko kásope poromomba’pohára ohasa péva ári rupi  ha omosëntéma voi katu  hemimomba’apópe.-
Ha’e, ojejerurévo karai Aytuáriope mba’e mba’épa omoï  ko tembiapopy atýpe “expediente” oñoha’äva kuéra, ha’e he’i pe poromomba’apohára mba’eve voi ndoguerúi tembiecharä, ipererieterei la idefénsa he’i. Ajevérö kóva ko juicio oñemboty mante va’erä peteï senténsia ome’ëva rupive  iderécho mba’apohárape. Temimoïmby “persona jurídica”  oñedemandáva


S.D. Nº:……………………(cont).
                                            
- 4 -

All Motors S.A.  oñekondena mante va’erä opaga haguä chupe umi viru aty aty ojereroikéva liquidación ko’äga ojejapótavape. 
Ha’e, jahechávo opaite mba’e rechaukaha ojererúva, jatopa pe kuñakarai oporodemandáva oñepyrü hague omba’apo ijokuaihára All Motors S.A. ndive, setiembre 9 ramo, 2017 pe, ha oñemosë hague  abril 11 ramo, 2.018-pe. Ajeve ramo omba’apo upépe  7 mése pukukue javeve.
Ha’e, ko ñoha’äme, poromomba’apohára omoneï idemandahára omba’apo hague óga ñemopotïme, omba’apo hague 8 óra cada dia, ha nde’íri mboýpa ojepaga chupe hembiapóre. Ajevérö ko Huhgádo ombovaléta mante pe mba’pohára he’íva, ojepaga hague chupe 2.041.123 guarani mensual, ndohechaukái rupi imomba’apohára sueldo iñambuéva pévagui.
Ha’e, katu pe pláta ojeruréva mba’apohára oporodemandáva aipo momba’apo haguére chupe hi’óra rasa rire, noñekomprovái ko tembiapopy atýpe “expediente”, ha upéva tekotevë kuri ojehechauka haoñekomprova porä; upeicha’ÿrö ndokorréi. Ajevérö upéva upe  rubro ndaikatumo’äi oñeme’ë chupe; oñemboykéta mante.
Ha’e, oï rupi mba’e ojapo’ÿ va’ekue poromomba’apohára, hembiaporä tee omoïva chupe léi, upéva ombojuruvy chugui okë ou haguä ko hembijokuái odemanda chupe. Upévare oñembojo’áta mante chupe ikondéna peteï 20 % peve, “perjuicio” ñembyekoviarä, upéicha omandágui CPT ipehëngue 233 pe. Upéicha avei ojepagaukáta chupe salario okorre va’ekue ko ñoha’ä aja, upéva crédito ñemoimba rérape, ha ou haguére poromomba’apohára he’i hemimomba’apo omosë hague hekópe, léi omarkaháicha chupe, ha amo ipahápe ijetopa nda’upéichai ra’e. Mba’apohára léi aty, ijartíkulo 82 pe he’i ikatuha péva Hue omboguejymive ombovevuivepotávo pe kondéna ha katui péva ojeheja 2 mésepe.
Ha’e, oñemboapu’ávoma ko sentensia oñeguahë liquidación apópe, ha ojeheja kóicha: All Motors S.A. opaga va’erä ña Rosalía Beatriz Quiroga de García pe ko’ä suma ápe oñembohysýiva: 

ROSALÍA BEATRIZ QUIROGA DE GARCÍA 
Iñantigueda: 09/09/2.017: 11/04/2.018. Séi mése.
Isuéldo mensual: 2.041.123 guarani.
Jehepyme’ë ñemosë reíre (art.91, 92 inc.b) C.T. peteï kinséna: 1.020.561 G.

Jehepyme’ë noñemomarandúire ñemosërä. art. 87 inc.b)30 dia:
2.041.123 G.
Aguinaldo pehëngue, áño 2.018. art. 244 C.T. 3,5 mése
595.325 G.
Vacación pehëngue (art. 219 inc.a) ha 222 C.T.) (6 d)
408.224 G.
Sueldo pehëngue, 11 dia, abril 2.018 pe
748.407 G.
Oñesumamba ñepyrüvvo ome’ë
4.813.640 G.
Jehepyme’ë imbyekoviapýva. ……4.813.640 x 20 %l
962.728 G.
Jehepyme’ë moïmbahára…art. 82 2ªp. ( 2 mése)
4.082.246 G.
TOTALETE OSËVA:
9.858.614 G.
(NUEVE MILLON OCHOSIÉNTO SINKUENTAIOCHO MIL SEISIENTO KATÓRSE GUARANI).

Ha’e, upéicha avei  oñemboaje va’erä léi Nº 1.376/88 he’íva ipehë 9 hápe; ko “sentencia” he’íma va’erä mboy guaranípa ogana kóva  ñoha’äme Abogádo moköive ládo guáva. Ha upéva oï porävétagui oñemoïta ambue resolución katui oguenohëtavape ko Huhgádo.
Derecho:
Ha’e, ko resolución ojuhu ipyenda mba’apohára léi atýpe, hesaite rupi jahechaukávo oï ko’ä artículo: 91, 92 inc.b) C.T. 87 inc. b), 244 C.T., 219, 222, 82 2ª p., 81 inc. t).  
Ajevéramo, oïmbaite rehe hekópe ko’ä oje’éva, ojo’e porä rupi léi remimanda rehe ha  mba’e rechaukaha ko tembiapopy aty “expediente” pe oïva  rehe;  ha opaite umíva rehe omañahápe, ko Huhgádo, 

                                         O R R E S O L V E:

1.- PEINA OÑEMONEÏ ko tembijerurepy “demanda” omopu’äva kuñakarai ROSALÍA BEATRIZ QUIROGA DE GARCÍA ALL MOTORS S.A. kóntrape, ha upéva rupi okondena chupe opagávo idemandahárape, 48 óra opyta rire  oku’eve’ÿ haguäichama  ko “sentencia”, 9.858.614 G. (NUEVE MILLON OCHOSIÉNTO SINKUENTAIOCHO MIL SEISIÉNTO KATÓRSE GUARANI), pe “liquidación” –pe osëháicha ha ñemopyendaháicha ko “resolución” – pe.
2.-  TOÑEMBOKUATIA, tojereroike tetä kuatiakuéra oñeñongatuhápe ha tojererahauka hechaukaha Corte Suprema de Justicia –pe.

Che rovake:

No hay comentarios:

Publicar un comentario